DE LINK TUSSEN DARMKLACHTEN EN JE IMMUUNSYSTEEM

Je darmen en dan met name je microbioom (ofwel je darmflora) spelen een grote rol voor een goed werkend immuunsysteem. Zij vormen de belangrijkste barrière tegen allerlei micro organismen van buitenaf.

Slijmvliezen

De verdediging tegen verschillende micro organismen waar je ziek van kan worden, begint van buiten. De huid en de slijmvliezen zijn je eerste barrière. Bij slijmvliezen moet je denken aan de natte delen van de neus, mond, ogen, longen, genitaliën, de blaas, de maag en de darmen.

Omdat de slijmvliezen bloot staan aan de buitenwereld is het de plek waar je meestal als eerste in aanraking komt met een virus of bacterie. Dit is de reden waarom het grootste deel van je immuun cellen in de slijmvliezen huizen.

Darmen

De slijmvliezen van de darmen zijn ver uit het grootste slijmvlies van je lichaam. De darmen zijn namelijk erg geplooid. Als je ze uitvouwt, is het makkelijk de oppervlakte van een tennisveld (!). Als tweede grootste komen de longen, als je die uitvouwt zijn deze aanzienlijk kleiner, zelfs als je elk longblaasje uitvouwt. Daarna komt met afstand de rest.

Door zijn grote oppervlakte hebben de darmen een belangrijke invloed op de balans van het immuunsysteem van álle slijmvliezen en van het hele lichaam. Er wordt geschat dat ongeveer 70% van je hele immuunsysteem in het slijmvlies van de darmen zit.

Communicatie darmen en andere slijmvliezen

Via de bloedbaan en de lymfe staan alle slijmvliezen met elkaar in verbinding. Als er in de darmen wat aan de hand is, dan heeft dat direct effect op de overige slijmvliezen. Een disbalans in de darmflora, een parasietje, een lichte ontsteking in de darmen, een voedsel allergie of intolerantie, een overmaat aan afvalstoffen kunnen ervoor zorgen dat het immuunsysteem in de darmen constant “aan” staat.

Dit kan zich uiten in de vorm van darmklachten, vermoeidheid, stemmingswisselingen, hoofdpijn, menstruatieklachten. Van bacteriën is bekend dat ze door de slijmvliezen kunnen ‘reizen’. Bepaalde bacteriën die in de darmen leven kunnen bijvoorbeeld, als je héél ziek en zwak bent, in de longen voor longontsteking zorgen.

Communicatie darmen en hersenen

Er een link tussen darmklachten en het immuunsysteem via de hersenen. Gezonde darmen produceren namelijk ontstekingsremmende stoffen. Die komen in het bloed en gaan zo langs de hersenen. Deze stoffen geven het ‘sein veilig’ aan de hersenen: alles is goed daar beneden, we kunnen het hele lichaam ontspannen.

Slechte bacteriën, schimmels, gisten en parasieten maken juist ontstekingsbevorderende stoffen aan. Ook die komen langs de hersenen, zij geven een alarmsignaal: er is iets aan de hand.

De hersenen willen gaan helpen door een stressreactie aan te zetten. Het idee hierachter is dat er meer snelle energie voor het immuunsysteem vrij komt om het probleem snel op te lossen. Een disbalans in de darmflora is over het algemeen niet snel op te lossen en blijft dan door sudderen. Ontstekingsstoffen blijven in de bloedbaan komen waardoor je lijf in een lichte stress-stand blijft staan. Je lijf is daardoor constant in lichte ontsteking-stand. We noemen dit een laaggradige ontsteking.

Ontsteking

Een ontsteking is dus de manier van je cellen van je lichaam om aan het immuunsysteem te laten weten dat er iets mis is. Een ontsteking komt voor in verschillende gradaties van onmerkbaar en moeilijk meetbaar tot overduidelijk en constant aanwezig.

Een onmerkbare en moeilijk meetbare ontsteking noemen we een laaggradige ontsteking. Het is het belangrijkste proces achter veroudering, het ontstaan van ouderdomskwaaltjes en het ontstaan van de meeste chronische ziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten. Het kan overal zitten; in de bloedvaten, in de hersenen en ook in je darmen. Bij laaggradige ontsteking in de darmen zie je in de praktijk dat darmklachten steeds verder toenemen en het risico op voedselallergieën toeneemt.

Stress

Je zenuwstelsel speelt een belangrijke rol speelt in de werking van je immuunsysteem. Het bestaat uit een actie deel en een ontspanningsdeel. Balans tussen deze delen is heel erg belangrijk. Staat je lichaam constant in actie dan is dat stress voor je lichaam. Stress verzwakt de darmflora. Stress heeft zo een dubbele impact op je afweer, direct en via de relatie tussen de darmen en het immuunsysteem.

Stress kan van buiten komen, maar ook van binnen. De ontstekingsbevorderende stoffen van het immuunsysteem geven ook stress in het lichaam. En let op: alle vormen van stress, verhogen de productie van ontstekingsbevorderende stoffen. Wat weer extra stress geeft in het lichaam.

Stress remt vervolgens je spijsvertering en je immuunsysteem. Een ingewikkelde terugkoppeling! Het lichaam probeert zo de boel onder controle te houden. Je kan je voorstellen dat vooral bij chronische stress, chronische ontsteking en chronische (darm)klachten er een uitzichtloze situatie ontstaat. Waar ga je beginnen?

Je kent de verhalen wel van mensen die zodra ze vakantie hebben eerst ziek worden. Hoe werkt dat? Het lichaam komt in een ontspannen situatie terecht, de adrenaline daalt, het immuunsysteem wordt niet meer geremd en gaat aan de slag met achterstallig onderhoud.

Met een rem op je immuunsysteem had je niet genoeg slagkracht om een virus o.i.d. direct aan te pakken. Je werd niet ziek, maar je was wel besmet en droeg gezellig van alles met je mee.

Af en toe een fikse verkoudheid of griep is eigenlijk een goed teken dat je immuunsysteem het doet, wees daar dus blij om.

Samengevat

Er is een nauwe relatie tussen de darmen en het immuunsysteem. De staat van de darmen is op meerdere manieren van invloed op de staat van het hele immuunsysteem. Met gezonde darmen en een gezonde darmflora heb je een stevige basis voor een goed werkend immuunsysteem van het hele lichaam! Veel dingen die goed zijn voor je immuunsysteem zijn dan ook goed voor je darmen en omgekeerd.

Als je darmklachten hebt, heb je per definitie een disbalans van de darmflora en kan je er vanuit gaan dat het immuunsysteem lokaal in de darmen op de één of andere manier onder druk staat.

Je hebt gezien dat er op verschillende manieren gecommuniceerd wordt vanuit de darmen naar de andere slijmvliezen, de hersenen en het hele lichaam via ontstekingsstoffen. Je darmen staan aan de basis van je gezondheid.